1. Nhà ở tại Pháp

Trước khi tiến hành tìm nhà tại Pháp, bạn nên xác định loại nhà mình muốn thuê tùy theo khả năng tài chính hiện có và thời gian lưu trú. Giá thuê nhà là khá cao nhưng sinh viên nước ngoài được hưởng trợ cấp nhà ở như sinh viên Pháp.

-        Ký túc xá sinh viên ( Cités-U):

Nằm trong khuôn viên của trường Đại học hoặc trong thành phố, các khu ký túc xá sinh viên, còn được gọi là “ cités universitaires” hoặc “cités-U” được đặt dưới sự quản lý của các trung tâm phục vụ sự nghiệp Đại học và giáo dục phổ thông khu vực (CROUS). Các trung tâm này cung cấp các phòng đơn đã có sẵn đồ đạc với diện tích từ 10 đến 12 m2, hoặc các studio khép kín được trang bị tương đối đầy đủ. Giá thuê nhà trung bình dao động từ 200 đến 400 euro một tháng, chưa kể trợ cấp. Do số lượng phòng hạn chế nên không phải lúc nào sinh viên cũng có thể tiếp cận được với loại hình này, đặc biệt là tại Paris. Số phòng này thường được ưu tiên cho sinh viên có học bổng, đặc biệt là sinh viên hưởng học bổng của Chính phủ Pháp và sinh viên trong các chương trình trao đổi.

Để biết thêm thông tin:

Trung tâm phục vụ sự nghiệp đại học và giáo dục phổ thông quốc gia (CNOUS):www.cnous.fr/_vie_28.htm

Cổng thông tin điện tử của Hiệp hội phát triển nhà ở sinh viên (ADELE):www.adele.org

-  Công cụ trực tuyến của các CROUS:www.lokaviz.fr nhờ đó mà gần 60000 sinh viên đã tìm được nhà ở. Nhà ở mang thương hiệu Lokaviz có tiêu chí phù hợp với cuộc sống sinh viên. La clé, công cụ hỗ trợ đặt cọc thuê nhà sinh viên: được Nhà nước đảm bảo, sẵn có trong nhiều trường (ngoài các lãnh thổ hải ngoại), giúp sinh viên tìm được người bảo lãnh để thuận lợi trong việc thuê nhà.

-   Công cụ này được áp dụng cho mọi sinh viên:

•        Có thu nhập nhưng không có gia đình, bạn bè hay ngân hàng bảo lãnh

•        Tìm nhà ở Pháp để học tập

•        Tuổi dưới 28 tính đến ngày 1/9 của năm ký hợp đồng nhà. Xin CLE thực hiện trên web Lokaviz.

-        Ký túc xá sinh viên tư nhân:

Các ký túc xá tư nhân dành cho sinh viên được đặt tại các thành phố lơn. Những năm gần đây, loại hình này phát triển rất nhanh nhằm đáp ứng sự thiếu hụt về nhà ở sinh viên trong các cités-U. Tiền thuê nhà dao động trong khoảng từ 600 đến 800 euro 1 tháng tại Paris và từ 400 đến 700 euro tại các tỉnh, chưa tính trợ cấp nhà ở. Loại hình này có phí làm hồ sơ khoảng 200 euro-500 euro.

-        Nhà ở tư nhân:

Bạn có thể thuê một phòng đơn, một căn phòng khép kín hay một căn hộ hoàn chỉnh của tư nhân. Giá thuê tương đối cao, đặc biệt là tại các thành phố lớn, nhất là Paris. Nhìn chung, nguồn thu nhập hàng tháng bắt buộc phải cao hơn khaongr 3 lần so với tiền thuê nhà. Để thuê được nhà loại nay, sinh viên thường phải có người bảo lãnh cũng phải có tiền đặt cọc.

-        Thuê nhà qua trung gian hay trực tiếp của chủ sở hữu

Trên các trang web rao vặt miễn phí, chúng ta thương gặp các công ty trung gian nhưng đôi khi là chính chủ sở hữu. Khác với ở Việt Nam, không nhất thiết phải trả tiền để có thể đến xem một căn hộ. Các công ty trung gian thường thu một khoản phí tương đương với một tháng thuê tiền nhà. Cần lưu ý rằng một số công ty yêu cầu trả tiền cho việc tiếp cận với các danh sách rao vặt. Bạn cần biết rằng bạn không bắt buộc phải sử dụng loại hình dịch vụ này bởi bên cạnh đó còn có rất nhiều trang web quảng cáo miễn phí khác. Khi thuê nhà trực tiếp từ chính phủ, chúng ta sẽ tránh được việc phải trả phí trung gian.

-        Thuê nhà ở chung:

Những người thuê nhà chung sẽ cùng nhau ký hợp đồng với chủ nhà, tất cả đều có quyền lợi như nhau đối với căn nhà thuê chung. Không có một quy định đặc biệt nào đối với loại hình này: người chủ cho thuê và những người trong nhóm thuê nhà chung đều có những quyền và nghĩa vụ giống như một người riêng lẻ đi thuê nhà. Lưu ý: để mỗi một người trong nhóm thuê nhà chung đều nhận được tiền trợ cấp thuê nhà, thì tên của mỗi người trong nhóm thuê chung đều được ghi trong hợp đồng thuê nhà. Ngoài ra, hợp đồng thường được thêm một “điều khoản đoàn kết”. Theo đó, trong trường hợp một trong những người thuê nhà không thể trả được phàn tiền thuê của minh, người chủ cho thuê có quyền yêu cầu những người khác trong nhóm trả phần tiền đó. Điều khoản này được áp dụng trong suốt khảng thời gian có hiêu lực của hợp đồng.

-        Cho thuê lại nhà:

Về mặt nguyên tắc, một người đi thuê nhà không thể cho người khác thuê lại chỗ ở đó. Để làm được điều này, người thuê nhà cần phải nhận được sự đồng ý bằng văn bản của chủ nhà. Thiếu văn bản này, bên cho thuê có quyền yêu cầu chấm dứt hợp đồng thuê ngay lập tức đồng thời yêu cầu một khoản tiền đền bù từ người thuê lại nhà. Luật quy định rằng người thuê nhà không có quyền thu từ người thuê lại một khoản tiền thuê lớn hơn tiền nhà mà người đó phải trả cho bên thuê.

Lưu ý: cần xác minh xem người cho thuê lại nhà có nhận được sự đồng ý từ phía người chủ cho thuê hay không. Tiếp đó, bạn cần ký hợp đồng cho thuê lại nhà. Hợp đồng cần phải chỉ rõ số tiền thuê nhà, ngày thanh toán, thời hạn cho thuê, nghĩa vụ của các bên và việc phân chia các khoản phí.

-        Sống tại nhà người bản xứ

Sống tại nhà của người bản xứ có thể là một cách tuyệt vời đê hiểu thêm về văn hóa và cuộc sống thường nhật của người pháp và có thể nhanh chóng tiến bộ trong việc học tiếng.

Loại hình này thường phù hợp với khoảng thời gian lưu trú ngắn, loại hình này cho phép thuê một căn phòng đã đủ đồ đạc”tại một gia đình bản xứ”. Đôi khi việc thuê nhà cũng kèm theo những điều kiện ( ví dụ như: giữ trẻ vào một vài giờ trong ngày:

-        Quỹ trợ cấp nhà ở gia định (CAF)

CAF là cơ quan quản lý các yêu cầu xin trợ cấp và rót các khoản trợ cấp nhà ở. Có hai loại trợ cấp nhà ở ( không được hưởng cùng lúc và tùy vào loại hình nhà thuê): trợ cấp nhà ở xã hội (ALS) và hỗ trợ nhà ở dành cho cá nhân (APL). Số tiền trợ cấp thay đổi theo tiền thuê nhà và tình hình của mỗi sinh viên. Trong trường hợp thuê chung nhà, mỗi một người trong nhóm thuê chung đều có thể được nhận trợ cấp với điều kiện là tên họ phải được ghi trong hợp đồng thuê nhà.

Để biết thêm thông tin:

Thông tin và nộp hồ sơ trực tuyến trên trang web của quỹ trợ cấp nhà ở gia đình ( la Caisse d’Allocations Familliales-CAF): www.caf.fr

Lưu ý: Ngày càng có nhiều cơ sở giảng dạy triển khai các hoạt động đón tiếp sinh viên nước ngoài: hỗ trợ tìm nhà ở, hệ thống bảo lãnh, đón tiếp khi đến, tổ chức các ngày hội nhập và hỗ trợ hành chính.

2. Phương tiện liên lạc:

Trước đây, France Telecom (còn được gọi là “nhà cung cấp dịch vụ truyền thống”) là nhà cung cấp dịch vụ điện thoại duy nhất. Từ vài năm trở lại đây, các nhà cung cấp tư nhân ngày càng trở nên đông đảo và sự cạnh tranh góp phần thúc đẩy sự phát triển của các gói dịch vụ giá rẻ cũng như của các dịch vụ kết hợp ( được gọi là “dịch vụ ba trong một”: Điện thoại cố định, truyền hình, internet) và/hoặc dịch vụ tiêu thụ không giới hạn.

Lưu ý: Hóa đơn của tất cả các dịch vụ này cần phải được lưu giữ, tôt nhất là trong ít nhất một năm. Bởi chúng cũng có thể được sử dụng như một bằng chứng về địa chỉ lưu trú.

-        Điện thoại di động:

Các nhà cung cấp dịch vụ chính là Orange, SFR, Bouygues Telecom và mới đây là Free. Cạnh tranh trong lĩnh vực này cũng khá lớn, và các bạn có thể tìm thấy rất nhiều dịch vụ giá rẻ và các gói khuyến mãi, đặc biệt là trong dịp Noel.

Một số mức phí tham khảo:

Chi phí dự kiến trong tháng đầu khi tới Pháp

Bạn cần dự kiến một ngân sách khoảng 1700 euro cho tháng đầu khi vừa tới Pháp để chi trả:

•        Tiền thuê nhà 400 euro ( 200euro trong ký túc xá sinh viên)

•        Đặt cọc nhà ở 400 euro (1 tháng tiền thuê nhà)

•        Bảo hiểm nhà ở một năm 60 euro

•        Phí ghi danh khi làm thủ tục nhập học 184 euro đến 610 euro

•        Đăng ký bảo hiểm y tế 217 euro

•        Bảo hiểm y tế bổ sung tự nguyện 70 euro đến 285 euro

     3. Bảo hiểm xã hội

    Tại Pháp, chi tiêu cho y tế được đảm bảo rằng một hệ thống bảo hiểm y tế bắt buộc, được gọi là hệ thống an sinh xã hội (“la Sécurité Sociale” hay gọi là “la Sécu”)

-        Bảo hiểm y tế (la”Sécu”)

Khi tiến hành đăng ký nhập học? Sinh viên sẽ tiến hành đăng ký bảo hiểm y tế (“affiliation”). Cần phải lựa chọn giữa hai trung tâm bảo hiểm xã hội là LMDE hoặc một tập đoàn SMER (ví dụ như SMEREP tại Paris, SMERRA tại vùng Rhome-Alpes, SMEBA tại Bretagne…) Sau đó cần tiến hành lựa chọn một bác sĩ điều trị riêng.

Bảo hiểm xã hội sẽ chi trả trung bình 70% các chi phí khám chữa bệnh.

Các hình thức bảo hiểm bổ sung hay tương hỗ dành riêng cho sinh viên có thể chi trả nốt phần còn lại.

Để có thêm thông tin:

•        La Mutuelle des Étudiants ( Bảo hiểm tương hỗ dành cho sinh viên): www.lmde.fr

•        Emevia ( Mạng lưới bảo hiểm tương hỗ sinh viên): www.emevia.com/etudiants-etrangers

-        Đối với sinh viên nước ngoài

Điều kiện để đăng ký bảo hiểm cũng giống như đối với các sinh viên Pháp. Sinh viên thuộc một nước thứ ba ( ngoài khu vực kinh tế châu Âu), dưới 28 tuổi tính đến ngày mùng 1 tháng mười, theo học một khóa đào tạo dài hơn ba tháng trong một cơ sở giảng dạy được cấp phép, sẽ tự động được đăng ký vào hệ thống bảo hiểm xã hội sinh viên (hệ thống an ninh xã hội của Pháp). Việc đăng ký này sẽ được tiến hành tại trường vào thời điểm đăng ký ghi danh. Phí bảo hiểm một năm khoảng từ 150 đến 500 euro ( một số sinh viên, đặc biệt là các bạn được hưởng học bổng, sẽ được miễn khoản phí này)

Các sinh viên trên 28 tuổi cần phải đăng ký trực tiếp bảo hiểm y tế thông qua Quỹ bảo hiểm y tế cấp một (CPAM) gần nhất với nơi lưu trú (tất cả các địa chỉ đều có trên trang web của Bảo hiểm xã hội:

-        Mức phí khám bệnh

+ Bác sĩ đa khoa: từ 23 euro trở lên ( được hoàn trả 14 euro)

+ Bác sĩ chuyên khoa: từ 25 euro trở lên ( được hoàn trả 19 euro)

Lưu ý: mức phí dịch vụ tối thiểu, được dùng làm cơ sở để tính mức hoàn trả của Bảo hiểm xã hội, được gọi là “mức phí quy ước” (“conventionnés”) Các bác sĩ có thể quy định mức phí cao hơn tuy nhiên mức hoàn trả của bảo hiểm vẫn là không đổi.

4. Việc làm

Luật pháp của Pháp cho phép xinh viên nước ngoài làm việc trong khi học với một thời lượng quy định và sau khi có bằng tương đương bậc Master. Có rất nhiều loại hình công việc làm thêm phù hợp với thời gian biểu và hoàn cảnh của sinh viên. Điều quan trọng là bạn cần tìm hiểu và cân đối thời gian để không bị ảnh hưởng đến việc học tập của mình.

-        Làm việc tại Pháp trong khi học

Luật của Pháp cho phep sinh viên nước ngoài được làm việc. Giấy phép cư trú (VLS-TS do OFII xác nhận hoặc thẻ cư trú –sinh viên) chính là cơ sở cho phép sinh viên tạm thời được làm một công việc được trả lương trong giới hạn 60% thời lượng lao động một năm theo quy định (tương đương với 964 giờ một năm) mà không cần có sự cho phép nào khác về mặt hành chính trước đó..

Lưu ý: Thời gian thực tập của sinh viên trong khuôn khổ khóa học ( với một thỏa thuận thực tập), được trả lương hay không, đều không được khấu trừ vào thời gian được phép lao động của sinh viên. Mức lương tối thiểu theo giờ (SMIC theo giờ) là 9.88 euro trước thuế (nghĩa là trước khi trừ phần đóng góp bảo hiểm xã hồi bắt buộc khoảng 20%)

-        Việc làm sinh viên tại các trường đại học

Sinh viên nước ngoài cũng có thể làm thêm thông qua việc đảm nhận các hoạt động sau: đón tiếp sinh viên, hỗ trợ và kèm cặp sinh viên tàn tật, học kèm, hỗ trợ tin học, hoạt náo viên trong các hoạt động văn hóa, giúp đỡ hòa nhập nghề nghiệp, quảng bá chương trình đào tạo..

Thời gian tối đa của hợp đồng là mười hai tháng từ ngày 1 tháng 9 đến 31 tháng 8. Luật pháp của Pháp cho phép sinh viên nước ngoài làm việc trong khi học và sau khi tốt nghiệp. Thời gian thực làm không được vượt quá 670 giờ trong khoảng từ ngày 1 tháng 9 đến 30 tháng 6 và không được vượt quá 300 giò trong khoảng từ ngày 1 tháng 7 đến 31 tháng 8.

-        Làm việc tại Pháp sau khi tốt nghiệp

Sinh viên quốc tế, sau thời gian học tập và có bằng Master hay Licence Pro, có thể xin giấy phép lưu trú tạm thời có thời hạn 12 tháng được gọi là APS (Autorisation Provisoire de Séjour). APS giúp sinh viên tốt nghiệp các bằng cấp nêu trên được làm một công việc toàn thời gian trong lĩnh vực liên quan đến bằng cấp  đ ã đạt. Trong trường hợp kiếm được hợp đồng làm việc tối thiểu 1 năm trong cùng lĩnh vực của bằng cấp đã đạt với mức lương gấp rưỡi lương tối thiểu (SMIC) thì có thể xin thẻ lưu trú cho người lao động hưởng lương với một số điều kiện nhất định.

5. Quản lý chi tiêu

-        Ngân hàng

Việc mở một tài khoản ngân hàng sẽ được tiến hành trên cơ sở sản xuất trình hộ chiếu, giấy chứng nhận nhập học và một loại giấy chứng nhận địa chỉ lưu trú (hóa đơn tiêu thụ điện hoặc điện thoại, giấy chứng nhận đã nộp tiền nhà, giấy chứng nhận về nơi lưu trú…) trong vòng 6 tháng trở lại. Do đó, bạn cần phải tìm một nơi ở trước khi mở tại khoản ngân hàng, để có được một giấy chứng nhận mang tên mình. Và nếu như bạn không phải người trực tiếp thuê nhà, điều cần thiết là người đang cho bạn ở cùng làm cho bạn một giấy chứng nhận địa chỉ lưu trú.

-        Phương tiện thanh toán

Cùng với việc mở tài khoản bạn sẽ có quyền sở hữu một tập séc và/hoặc một thẻ ngân hàng (gọi là “carte bleu”). Thẻ thanh toán này cho phép bạn rút tiền tại bất cứ máy rút tiền tự động nào cũng thanh toán tại phần lớn các cửa hàng và các trang web thương mại. Séc vẫn là một phương tiện thanh toán được sử dụng nhiều tại Pháp. Tại các cửa hàng, đối với những món hàng có giá trị không quá 10 euro, thường thi bạn sẽ phải trả bằng tiền (“tiền mặt”). Phí sử dụng thẻ ngân hàng: khoảng 15 đến 40 euro một năm. Sổ séc thường được cấp miễn phí

-        Thấu chi

Khi khoản tiền thanh toán vượt quá số dư tài khoản, tài khoản của bạn sẽ chuyển sang trạng thái nợ. Điều này được gọi là “tài khoản thấu chi”. Khi mở một tài khoản, các ngân hàng sẽ xác định số tiền thấu chi tối đa cho phép.